به مطلبی برخوردم و فکر کردم بد نیست نظرم در مورد آن را به صورت پستی در وبلاگ منتشر کنم. 

مطلب در مورد کتاب صوتی (منظور پادکست نیست) و کتاب کاغذی (یا شکل دیجیتال آن) و در واقع مقایسۀ تجربه خوانش و شنیدن کتاب هاست.  در اوایل نام کتاب صوتی، کتاب گویا یا Talking Bookبوده و بعداً به Audio book یا کتاب صوتی نامگذاری شدند. جالب است بدانید تاریخچۀ کتاب های گویا به زمانی برمیگردد که ادیسون گرامافون را اختراع کرد و یکی از اهداف اختراعش را استفادۀ نابینایان از شنیدن نوشته ها به جای خواندن آنها میدانست. همچنین به مواردی اشاره کرده که در انتخاب نسخۀ کاغذی یا نسخۀ صوتی باید آنها را مد نظر قرار داد مثل:

• هدف از مطالعۀ کتاب (سرگرمی، تدریس، گسترش دایرۀ واژگان، بهبود توانایی مطالعه در کودکان و...)

• ژانر کتاب(داستانی، آکادمیک، روانشناسی، زندگی نامه و ...)

تجربۀ من از کتاب های کاغذی و صوتی: 

کتاب کاغذی: من دوست دارم موقع خوانش یک کتاب، بتوانم زیر مطالب خط بکشم، یا یادداشت بنویسم. جدای از آن، دست گرفتن کتاب، بوی کاغذ، جا به جا شدن نشانگر کتاب، تپل شدن کتاب ها موقعی که آنها را تمام میکنم همگی برای من لذت مطالعه را تعریف میکنند. همین که یک کتاب قبل و بعد از خوانده شدن حجم میگیرد مثل این میماند که آدم بخشی از زندگی اش، بخش از خودش را لابه لای صفحات کتاب جا میگذارد. بنابراین حتی نسخه دیجیتال کتاب هم نمیتواند این لذت را برای من تامین کند، چه برسد به کتاب صوتی! بسته به نوع کتاب و نوشتار هم گاهی پیش می آید که اینقدر احساسات متفاوت و متناقضی را تجربه میکنم که قادر به ادامه مطالعه نیستم. و باید حتما چند روز با آن جمله یا پاراگراف در ذهنم کلنجار بروم. وقتی کتابی را با صدای خودم میخوانم تخیلم بیشتر فعال است و میتوانم به خودم زمان بدهم که فضاسازی ذهنی را تجربه کنم. دقیقا به همین علت هم بین کتاب و فیلم یک اثر، الویتم خواندن کتاب و بعد دیدن فیلم است. چون  تجربه خوانش تجربه ای بسیار متفاوت و بکر است. 

کتاب صوتی: با وجود فواید و ترجیحاتی که در خواندن کتاب های کاغذی هست، نمیتوان کتاب های صوتی را به طور کامل کنار گذاشت. مخصوصا اینکه گاهی شرایط محیطی مهیای کتاب دست گرفتن و مطالعه نیست که میتوانم چند مورد از این شرایط را نام ببرم: 

• هنگام بیماری: وقتی که دوران نقاهت خود را میگذرانید و توان مطالعه ندارید گوش کردن به یک کتاب داستانی می تواند بسیار آرامش بخش باشد. پیشنهاد من: شازده کوچولو با صدای احمدشاملو
• هنگام خواب: وقتی نمیخواهید موقع خواب با روشن نگه داشتن چراغ یا خیره شدن به گوشی و تبلت، کتاب بخوانید یا دچار بیخوابی شدید، گم شدن در کوچه پس کوچه های داستان های خیالی راه حل بسیار خوبی است. پیشنهاد من: قصه های هزار و یک شب
• در سفرهای چند ساعته : وقتی که مجبورید 5-6 ساعت یا 10 -12 ساعت را در اتوبوس یا قطار بگذرانید ( که تقریبا نیمی از زندگی بزرگسالی من به همین صورت گذشت) و نگاه کردن به صفحات و نوشته ها حالتان را بد میکند، گوش کردن به کتاب های صوتی می تواند جایگزین بهتری نسبت به تکرار پلی لیست آهنگ های گوشی تان باشد. پیشنهاد من: شهابی در شب ، چهار میثاق با صدای نیما رئیسی

کتاب صوتی برای کتاب های غیرداستانی که نیاز به تحلیل دارند (مثل کتاب های آکادمیک یا کتاب های علمی) مناسب نیست. اما برای کتاب های داستانی یا آنهایی که نثر روانی دارند کتاب صوتی میتواند مناسب باشد. همینطور برای کتاب  های زندگی نامه، به نظرم آنها هم به نوعی کتاب داستانی محسوب می شوند. هر زندگی نامه خودش یک داستان است.

کتاب های صوتی که توصیه میکنم:

• من داستان شازده کوچولو با صدای احمد شاملو را بسیار دوست دارم و چندین و چند بار در موقعیت های مختلف شنیدم. البته برای بار اول نسخه کاغذی را خوانده ام اما برای تکرار آن، شنیدن گزینه مناسب تری است.
• کتاب چهار میثاق را اولین بار با صدای نیما رئیسی شنیدم که موسیقی های فوق العاده ای هم در آن استفاده شده بود. بعدا برای خوانش کتاب اقدام کردم اما متوجه شدم که در کتاب صوتی تمامی جملات خوانده نشدند و جملاتی که حذف شدند پیوستگی متن را بهبود داده اند. فکر میکنم در این مورد کتاب صوتی بهتر از کتاب کاغذی باشد. 
• کتاب صوتی شهابی در شب که به صورت نمایش نامه ای اجرا شده و بسیار جذاب بود. 
• کتاب صوتی یک عاشقانه آرام نادر ابراهیمی عزیز، که کتاب کاغذی را چند بار مطالعه کردم ولی بخش هایی از کتاب صوتی با صدای پیام دهکردی را شنیدم و به نظرم برای تکرار کتاب گزینه بسیار خوبی است. 

پیشنهادی برای آشتی با کتاب های صوتی:

از دوستی که کتاب صوتی زیاد میشنید اینطور شنیدم که میگفت کتاب های صوتی را بین روزمرگی ها و انجام کارها می شنود، اگر به نظر متن جالبی داشتند، کتاب کاغذی را تهیه میکند و اگر جزو کتاب هایی باشد که یکبار خواندنشان کافی است، به همان شنیدن بسنده می کند. 

پیشنهاد برای طرفداران کتاب های کاغذی: 

اگر کتاب کاغذی برای شما هم مثل من غیرقابل جایگزین است و از طرفی شما هم مثل من طرفدار محیط زیست و صرفه جویی در مصرف کاغذ و حفظ جنگل ها هستید، شاید راهکارهای زیر برایتان مفید باشد: 

• کتاب ها را امانت بگیرید: از کتابخانه یا از دوستان، هرچند که محدودیت هایی هم دارد و نمیتوان حاشیه نویسی یا هایلایت انجام داد اما به هر حال مزیت های خودش را هم دارد. در کنار صرفه جویی در مصرف کاغذ، دایره ای از دوستان اهل کتاب را در اطراف خودتان ایجاد می کنید.
• کتاب ها را امانت بدهید: هرچند که خودم اصلا دل خوشی از امانت دادن کتاب ندارم چون جدای از خراب شدن کتاب های نازنینم، خیلی وقت ها این کتاب ها به دستم برنمیگردند. اما همچنان بعضی از کتاب هایم را وارد چرخه امانت میکنم تا افراد بیشتری از آن استفاده کنند.
• کتاب دست دوم بخرید:علاوه بر جاهایی که خرید و فروش کتاب دست و دوم دارند و اگر خوش شانس باشید می توانید کتابی مشابه نو پیدا کنید، از اپلیکیشن هایی که مخصوص تبادل کتاب هستند هم میتوانید استفاده کنید. هم کتاب را به قیمت مناسب تری میخرید و نسخه کاغذی را در اختیار دارید و هم هزینه ای برای چاپ کتاب جدید نشده است.
• شریکی کتاب بخرید: این مورد را میتوانید با یک یا چند دوست صمیمی یا اعضای خانواده انجام بدهید و کتاب را بعد از خوانش به نفر بعدی بدهید و بعد از مدتی هرکدام یک کتابخانه خواهید داشت از کتابهایی که یادگاری دوستانتان هستند. محدودیتی هم برای نوشتن و هایلایت کردن ندارید. هرکدام میتوانید یک کد رنگی داشته باشید و قسمت های مورد علاقه هم را موقع خواندن با هم شریک شوید.